Znów nadlatuje Feniks !

W każdą środę o godzinie 14.00 w Instytucie Psychologii UMK (aula 105).

Oto harmonogram spotkań na rok 2023/2024

04.10.2023 – Tomasz Jarmakowski-Kostrzanowski

Wpływ sytuacji materialnej na funkcjonowanie psychiki: czy niedostatek zmienia umysł?

Wykład będzie składał się z trzech części. W pierwszej części przedstawię najważniejsze wyniki badań ilustrujących wpływ sytuacji materialnej na funkcjonowanie psychologiczno- społeczne (m.in. na zdolność odraczania gratyfikacji, zaufanie do innych oraz charakter sieci społecznych). W drugiej części zaprezentuję wyniki własnych badań nad różnicami pomiędzy osobami o niskim i wysokim statusie społeczno-ekonomicznym pod względem szerokości tzw. kręgu moralnego, czyli grupy osób wobec których odczuwamy troskę (ang. compassion). W trzeciej części, pokażę potencjalne psychologiczne mechanizmy adaptacji do warunków środowiskowych.

11.10.2023 – Bibianna Bałaj

O obrotach sfer w umyśle.

18.10.2023 – Anna Karczmarczyk i Przemysław Nowakowski (IFiS PAN)

Od teorii przywiązania do przywiązania do teorii.

Miejsce i rola teorii w badaniach psychologicznych nie od wczoraj wzbudza kontrowersje. Jednak temat ten odżył, gdy zaczęto wskazywać, że to kryzys teorii jest źródłem aktualnego kryzysu replikacyjnego.

W swoim wystąpieniu przyjrzymy się teorii w psychologii, z jednej strony krytykując nadmierne przywiązywanie się badaczy do ich własnych teorii, z drugiej zaś broniąc przywiązania do teorii, jako jednego (bardzo ważnego) z narzędzi badawczych. Pokażemy znaczenie (systematycznej) teorii werbalnej i znaczenie, jakie w teoretyzowaniu odgrywa adekwatne ustalenie przedmiotu tej teorii.

McPeters ze współpracownikami [2021] przedstawił dane wskazujące, że teoria przywiązania nadal cieszy się popularnością wśród psychologów (co potwierdzają również przeciwnicy tej teorii, parz: Keller [2022]). Dlatego naszym przewodnikiem w badaniu problemu teorii w psychologii będzie właśnie teoria przywiązania (choć nie będziemy się do niej zanadto przywiązywać).

25.10.2023 – Wojciech Goszczyński (Instytut Socjologii UMK)

Apetyt na zmianę? O subtelnym uroku społecznych badań nad jedzeniem

Czy zastanawialiście się Państwo, nad tym co łączy Piekielną Kuchnię Gordona Ramseya, Intelektualne Prawa Światowej Organizacji Handlu (TRIPS) czy antysystemowe ruchy społeczne walczące o inny charakter konsumpcji? Jeżeli, jakimś cudem, odpowiedź na to pytanie brzmi "nie", to w trakcie spotkania postaram się Państwa przekonać, że jednym z ważniejszych i ciekawszych elementów łączących społeczne światy jest jedzenie. Często niedoceniane lub niezauważane, decyduje ono o naszym fizycznym przetrwaniu, dyktuje możliwości rozwoju małych społeczności lokalnych, ale też całych kontynentów. Jest jednym z sprawców i ofiar kryzysów politycznych i ekonomicznych, łącząc pełną dysproporcji władzy siecią kupującego parujące latte przed wykładem mieszkańca/mieszkankę Torunia i pracowniczkę (tak, to kobiety najczęściej zbierają kawę) prywatnej plantacji w Wietnamie. W trakcie spotkania prześledzimy społeczną historię cukru, utrwalimy stereotypy płciowe związane z jedzeniem, dowiemy się dlaczego pastor Graham przy pomocy mąki z pełnego przemiału walczył z cielesnymi żądzami młodzieży, zrozumiemy dlaczego to Indie są największym producentem żywności ekologicznej i co z tego wynika. Jedzenie potraktujemy jako lustro, w którym można przejrzeć, jak skonstruowane są różne elementy naszych społeczeństw, ale także jako aktora, który kształtuje otaczający nas świat. Przy tym poznacie podejścia, perspektywy i narzędzia wykorzystywane przez poruszającą się (coraz skuteczniej) po peryferiach poważnych nauk dyscyplinę, jaką są społeczne studia nad jedzeniem (food studies).

08.11.2023 – Monika Boruta-Żywiczyńska

Koci-koci-łapci: co gesty i słowa mówią nam o rozwoju dzieci.

Czy gesty i słowa są ze sobą związane? Czy należy zachęcać maluchy do gestykulowania i używać gestów w konwersacjach z nimi? Czy program nauczania może mieć wpływ na rozwój zdolności komunikacyjnych u najmłodszych? W prezentacji będę przekonywała, że odpowiedź na wszystkie powyższe pytania brzmi: tak.

Zacznę od zdefiniowania tego, czym jest gest i opowiem, jakie formy przyjmuje w różnych kulturach. Następnie, omówię najważniejsze badania związane z rozwojem mowy i gestu u najmłodszych - w tym serię badań Susan Goldin-Meadow nad przydatnością gestu w np. nauczaniu matematyki, przekazywaniu instrukcji na temat użycia nowych przedmiotów, czy nabywaniu nowych pojęć. Zaprezentuję też własne badania z obszaru nabywania mowy przez dzieci w wieku od dwóch do trzech lat i omówię interesującą obserwację, która sugeruje, że wskazywanie, rozpoznawane też przez zwierzęta inne niż człowiek, jest bardzo trudne do zignorowania przez dzieci aż do trzeciego roku życia. Na koniec nakreślę przyszłe kierunki badań wewnątrz badań nad gestami (gesture studies), które chcemy podjąć w Centrum Badań nad Ewolucją Języka UMK.

15.11.2023 – Joanna Płotnikowska

Co zamiast niewinnego kłamstewka? Czyli jak dzieci radzą sobie z dylematami towarzyskimi.

W sytuacjach towarzyskich osoby dorosłe niejednokrotnie "lekko mijają się z prawdą" lub "mają swobodny stosunek do faktów". Zachowania te często usprawiedliwiają troską o to by kogoś nie zranić lub by nie zepsuć relacji z inną osobą. Upominają także dzieci, twierdząc, że pewnych rzeczy mówić nie wypada. Jednocześnie oczekują jednak żeby dzieci zawsze mówiły im prawdę. W trakcie wystąpienia przedstawione zostaną sposoby, poprzez które dzieci próbują radzić sobie ze sprzecznymi oczekiwaniami społecznymi w sytuacjach towarzyskich.

22.11.2023 – Mateusz Strzałkowski i Maria Lewicka

"To paint or not to paint?" - akceptacja "pastelozy" wśród specjalistów i niespecjalistów oraz jej związek z kapitałem kulturowym

Tytułowe rozterki, już od 30 lat, towarzyszą architektom oraz mieszkańcom Polski. Wraz z przemianą ustrojową, szare elewacje bloków oraz innych budynków zaczęły przeistaczać się w pełne kolorów i wzorów - do tego stopnia, że reportażysta Filip Springer stworzył termin "pasteloza" - określając ją jako zarazę toczącą polskie miasta.

W wystąpieniu przyjrzymy się różnicom w postrzeganiu "pastelozy" wśród specjalistów z zakresu architektury i laików oraz związkom między akceptacją "pastelozy" a kapitałem kulturowym - zasobem człowieka, na który składają się m.in. idee, wiedza, czy umiejętności.

29.11.2023 – Joanna Gorgol (UW)

Trudno jest być nocną sową - w poszukiwaniu czynników chroniących przed negatywnymi konsekwencjami wieczornych preferencji dobowych

Ludzie różnią się między sobą pod względem preferowanych godzin budzenia się, zasypiania i podejmowania codziennych aktywności. Niektórzy wolą wcześnie chodzić spać i wcześnie wstawać, inni preferują późniejsze godziny aktywności. Często jednak, ze względu na poranną orientację tak zwanego zegara społecznego, osoby wieczorne zmuszone są do funkcjonowania w porze dla siebie nieoptymalnej. To może wiązać się z licznymi negatywnymi skutkami, m.in. z wyższą depresyjnością, wyższym poziomem lęku, czy obniżoną satysfakcją z życia. Z tego powodu niezwykle istotne jest poszukiwanie czynników, które mogą zmniejszać negatywne konsekwencje wieczornych preferencji dobowych. O wynikach takich badań opowiem podczas swojego wystąpienia w ramach śród naukowych w Instytucie Psychologii UMK.

(Nie)Mowlę - percepcja i produkcja mowy w pierwszym roku życia